Film, webdocumentaire
Een onbekende, bloedige veldslag, die diepe sporen naliet.
Al sinds zijn Texelse jeugd verwonderde Arnold zich over de graven de Georgiërs op Texel. Wie waren dat, wat was hun geschiedenis? Waarom kwamen elk jaar Sovjet-afgevaardigden en later Georgische geestelijken naar het kleine kerkhof midden op Texel? Waarom hoorde je soms negatieve verhalen over die Georgiers, terwijl ze daar op 4 mei als helden werden herdacht? Genoeg vragen om later een eerste lange documentaire over te maken. De DVD is nu te koop in de webshop.
De Russenoorlog is Prospektors eerste lange documentaire en onze eerste webdocumentaire. Hoewel de film – ontwikkeld tijdens de IDFA-workshop met Niek Koppen – was voorbestemd om het reguliere pad te volgen van mediafonds en omroep haakten eerst het fonds en toen de omroep af. Arnold besloot het zelf te gaan doen. Met alternatieve fondsen wist hij de film te financieren en kon later de gevonden bronnen, documenten, foto’s en interviews op een andere manier inzetten op de multimediale website.
“De Russenoorlog op internet is een uitermate fascinerend document. ”
SYNOPSIS
De Russenoorlog is een documentaire, website en educatief programma over het onverwerkte oorlogsverleden op het waddeneiland Texel. Na een relatief vredig verlopen oorlog barstte in april 1945 een bloedige opstand uit.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog neemt een groep van 800 Georgische krijgsgevangenen dienst in het Duitse leger. Zij worden op Texel gestationeerd en voeren klussen uit voor de Duitse bezetting. Het is een hard maar aanvaardbaar bestaan, tot de Georgiërs naar Arnhem worden gestuurd om te vechten tegen de oprukkende geallieerden. "We besloten dat het beter voor ons was om ons op Texel dood te vechten", vertelt een van de overlevende Georgiërs in de film.
De Georgische Opstand op Texel begint succesvol maar heeft verreikende gevolgen gehad, ook voor de bevolking van Texel. Het Duitse leger stuurde een grote legermacht naar het eiland om de opstand de kop in te drukken. Honderden Duitsers, Georgiërs en Texelaars komen om.
Al met al is de Georgische opstand op Texel een in nevelen gehulde historie. Er zijn enkele boeken over verschenen, in 1979 heeft de NOS er een documentaire over gemaakt en historisch zijn de meeste dingen wel op een rijtje gezet. Maar op Texel is de Georgische opstand een onder Texelaars vrijwel onbesproken fenomeen. Deze documentaire focust zich op die beladen oorlogsherinneringen, de erfenis van een gruwelijke oorlogsepisode die nog lang van invloed is geweest op Texel.
De oorzaken en het verloop van ‘De Russenoorlog’ — zoals de opstand op Texel wordt genoemd — worden aan de hand van Nederlandse en Georgische ooggetuigen gereconstrueerd. Het wordt al snel duidelijk dat niet alle Texelaars het heroïeke beeld van de opstand met de opstandelingen delen. Veel eilanders zijn nog steeds kwaad over de in hun ogen overhaaste acties van de Georgiërs. In de film worden de interviews, waarin de woede en pijn van de meestal nuchtere eilanders naar boven komt, afgewisseld met beelden van het eiland Texel, een vredige plek waar ooit deze bijna vergeten tragedie afspeelde.
Vertoningen
De Russenoorlog ging op 21 november 2009 in premiere op het Internationale Documentaire Filmfestival IDFA, Amsterdam en werd april 2010 uitgezonden op RTV-NoordHolland en in 2015 bij VPRO op NPO Doc. De film werd tevens vertoond op het Tiblisi filmfestival, waar Arnold tijdens de Georgische premiere met veteranen in de zaal op de beamer moest zitten om ervoor te zorgen dat die niet werd afgekoppeld en weggesleept naar een bioscoop waar president Saakasjvili een film wilde kijken.
Film kijken met veteraan Grishna in Georgië.
WEBDOCUMENTAIRE
Nog steeds is de film veelgevraagd op lagere en middelbare scholen en bij historische verenigingen door Nederland. In 2012 is de film op de website derussenoorlog.nl herverdeeld volgens een chronologie waar we al ons waardevolle interviewmateriaal en archiefdocumenten kwijt konden die niet in de film pasten. De interviews uit de Russenoorlog, en andere interviews met ooggetuigen, zijn ook onderdeel van het project Getuigen Verhalen, een website waarop de verhalen en persoonlijke getuigenissen van de Tweede Wereldoorlog levend worden gehouden.
DVD
De dvd van De Russenoorlog is voor 14,95 euro te bestellen onze webshop.
Filmstill
COLOFON
Regie: Arnold van Bruggen
Productie: Prospektor
Camera: Rogier Timmermans
Montage: Patrick Janssens
Geluid: Gideon Bijlsma, Nika Paniashvili, Willem de Wijs
Educatief programma: Toos Kruithof
Muziek: Big Orange
Duur: 60 min
‘De Russenoorlog’ is ontwikkeld tijdens de IDFA Documentaireworkshop 2005 en is begin 2009 gefinancierd door het fonds 'Erfgoed van de Oorlog' van het Ministerie van VWS. De website is mogelijk gemaakt door het Texelfonds en de Lions Club Texel.
Nog een lange documentaire met online project:
De Asielzoekmachine
Meer verhalen over oorlog en strijd:
The Sochi Project